Katarzynki, które obchodzone są 24 listopada, to dawna polska tradycja kawalerskich wróżb matrymonialnych. Zwyczaj ten przypadał w nocy z 24 na 25 listopada, w wigilię św. Katarzyny Aleksandryjskiej, uznawanej za patronkę cnotliwych kawalerów pragnących znaleźć przyszłą żonę. Dziś Katarzynki są mniej popularne niż andrzejki.

W przeszłości młodzi mężczyźni wykonywali wróżby najczęściej związane ze snami. Pod poduszkę wkładano przedmioty należące do dziewcząt lub karteczki z imionami, licząc, że noc przyniesie wskazówkę dotyczącą przyszłej narzeczonej. Popularne były również wróżby z kubków, pod którymi ukrywano symboliczne przedmioty: obrączkę, monety, zboże czy pusty kubek. 

Katarzynki szczególnie popularne były w XVIII i XIX wieku na wsiach, kiedy po zakończeniu prac polowych młodzież miała więcej czasu na spotkania i wspólną zabawę. 

Kawalerowie przed wszelkimi wróżbami zgodnie recytowali wierszyk ku pomyślności wróżb:

Hej! Kasiu, Katarzynko
Gdzie szukać cię dziewczynko
Wróżby o ciebie zapytam
Czekaj - wkrótce zawitam

Bawmy się więc w Katarzyny
Szukajcie chłopaki dziewczyny
Zapytać więc trzeba wróżby
A nuż potrzebne już drużby

W noc świętej Katarzyny pod poduszką są dziewczyny - to porzekadło towarzyszyło wkładaniu pod poduszkę dziewczęcych przedmiotów, części garderoby czy ptasiego pióra mających sprowadzić proroczy sen o przyszłej narzeczonej bądź karteczek z pierwszymi literami imion lub całymi żeńskimi imionami, które zaraz po przebudzeniu miały być wylosowane. Towarzyszyć temu mógł wierszyk:

Wskaż proszę wróżbo wybrankę
Żonę i przyszłą kochankę
Wyciągam karteczki cztery
Są jej imienia litery 

Choć współcześnie Katarzynki zostały niemal całkowicie wyparte przez andrzejki, to 24 listopada pozostaje dniem przypominającym o tej dawnej, typowo męskiej tradycji wróżb. Zwyczaj ten jest świadectwem bogatej polskiej obrzędowości i sposobu, w jaki niegdyś próbowano odczytywać przyszłość i kwestie związane z życiem uczuciowym.

Źródło: Wikipedia