Od środy, 1 października 2025 roku, w Polsce zacznie obowiązywać system kaucyjny. Nowe przepisy wprowadzają zmiany w gospodarowaniu opakowaniami po napojach, a ich celem jest zwiększenie poziomu selektywnej zbiórki i recyklingu oraz ograniczenie ilości odpadów trafiających do środowiska.
System opiera się na zasadzie pobierania kaucji przy zakupie napojów w określonych opakowaniach, a następnie jej zwrotu po oddaniu pustych butelek lub puszek do wyznaczonych punktów zbiórki.
Jak będzie działał system kaucyjny
Przy zakupie napoju w opakowaniu oznaczonym logotypem systemu kaucyjnego klient zapłaci dodatkową kaucję, która zostanie doliczona do ceny przy kasie.
Kaucję będzie można odzyskać przy zwrocie pustego, niezgniecionego opakowania z czytelnym kodem kreskowym i - w przypadku butelek - zakrętką.
Paragon nie będzie wymagany, aby odebrać kaucję.
Zwrot opakowań będzie możliwy w punktach zbiórki - obowiązkowo w sklepach o powierzchni powyżej 200 m², a także w innych punktach, jeśli dobrowolnie przystąpią do systemu.
Każda gmina musi mieć co najmniej jeden stacjonarny punkt przyjmujący opakowania i odpady objęte systemem kaucyjnym.
Opakowań nie należy zgniatać przed oddaniem do punktu zbiórki.
System obejmie trzy rodzaje opakowań:
butelki plastikowe o pojemności do 3 litrów,
metalowe puszki do 1 litra,
szklane butelki wielorazowego użytku do 1,5 litra (od 1 stycznia 2026 r.).
Wysokość kaucji wyniesie 50 groszy dla butelek plastikowych i puszek oraz 1 zł dla szklanych butelek wielorazowych.
Nie wszystkie opakowania będą objęte kaucją od razu. Ważne jest zwrócenie uwagi na etykietę - tylko produkty oznaczone specjalnym znakiem „Kaucja” kwalifikują się do zwrotu. W pierwszych miesiącach w sklepach będą dostępne zarówno nowe opakowania kaucyjne, jak i starsze, bez kaucji, które mogą być sprzedawane do końca roku.
Dlaczego wprowadzono system kaucyjny
Nowe rozwiązanie wynika z wymogów dyrektywy SUP (2019/904) Parlamentu Europejskiego i Rady UE, nakładającej na państwa członkowskie obowiązek zwiększenia selektywnej zbiórki odpadów opakowaniowych.
Celem systemu jest m.in.:
ograniczenie zaśmiecania środowiska,
zwiększenie poziomu recyklingu i odzysku surowców,
rozwijanie proekologicznych nawyków wśród konsumentów.
Zgodnie z unijnymi regulacjami, do 2025 roku Polska musi osiągnąć 77% poziomu selektywnej zbiórki butelek plastikowych i puszek, a do 2029 roku – 90%.
Koszty i organizacja systemu
System będzie finansowany głównie przez producentów napojów wprowadzających opakowania objęte kaucją. Pokryją oni koszty zbiórki, transportu, ewidencji i rozliczania kaucji. Dodatkowe środki pochodzić będą ze sprzedaży surowców pochodzących z recyklingu oraz z niezwróconych kaucji. Na rynku może działać kilku operatorów systemu kaucyjnego.
Sklepy uczestniczące w systemie są zobowiązane do informowania klientów o zasadach zwrotu opakowań i możliwości odzyskania kaucji. W przypadku problemów ze zwrotem butelek lub puszek konsumenci mogą zgłaszać nieprawidłowości do Inspekcji Handlowej, UOKiK lub rzeczników konsumentów.
Źródło: gov.pl, PAP
